ПРА АЛЕЙ
Нам з дзяцінства кажуць: алей карысны, і кропка. Але ці так гэта насамрэч? Што больш ад алею – карысці ці шкоды? І як зрабіць так, каб алей быў максімальна карысным?
Рафінаваны алей: у чым шкода?
Алей бывае рафінаваны, які адрозніваецца тым, што не мае паху і практычна не прагаркае, і нерафініріваны, які пахне алеем. Так, рафінаваны алей вельмі зручны. Больш таго – ён цяпер практычна паўсюль. Аднак не шматлікія з нас ведаюць, што такі алей прыносіць не карысць, а шкоду. Давайце разбяромся, чаму так адбываецца. Такім чынам, ёсць тры спосабы атрымання алею - халодны адціск, гарачае прасаванне і экстракцыя…
1. Халодны адціск (сыры)
Усё вельмі проста - насенне прасуюць, а атрыманы алей разліваюць у бутлі і прадаюць. Менавіта гэты алей карысны больш усяго, бо ў ім захаваны ўсе пажыўныя рэчывы, вітаміны і водар, за якія мы так шануем алей. Адно дрэнна - захоўваецца такі алей нядоўга.
2. Гарачае прасаванне
Пры такім спосабе семечкі награваюць і прасуюць. З-за гэтага алей атрымліваецца больш духмяным і цёмным. Аднак у алеі застаецца менш бялковых і іншых рэчываў, што робіць яго меней карысным, але тэрмін захоўвання павялічваецца. Пасля прасавання такі алей часткова апрацоўваюць: фільтруюць, нейтралізуюць, гідраціруюць. Алей, атрыманы гарачым прасаваннем, таксама лічыцца нерафініріваным, але, як вы разумееце, ён меней карысны, чым папярэдні.
3. Экстракцыя
Як жа атрымліваюць рафінаваны алей? А вось так: бяруць семечкі і заліваюць іх… гексанам. Гексан - гэта арганічны растваральнік, аналог бензіну. Пасля таго, як з семечак вылучаецца алей, гексан выдаляюць парамі вады, а тое, што засталося - шчолаччу. Потым атрыманае апрацоўваецца вадзяной парай пад вакуумам, каб адбяліць і дэзадараваць прадукт. І затым гэта разліваюць у бутэлькі і ганарліва называюць алеем. Чаму ж такі алей прыносіць шкоду? Ды таму, што як ні апрацоўвай, а рэшткі бензіну і іншых хімікатаў усё адно ўтрымоўваюцца ў алеі. Натуральна, ніякіх вітамінаў і іншых карыснасцяў у такім алеі няма. А мы гадамі ужываючы гэты алей з бензінчыкам дзівімся, што старэем хутка, што рак памаладзеў…
"Алейныя" рэкламныя выкруты
Цікава, як маніпулюе нашым няведаннем рэклама. Падыходзім да бутэлек алею, якія стаяць на прылаўку - чаго на іх толькі не напісана: і "карысна", і "з вітамінамі", і нават "без халестэрыну"… "Алей без халестэрыну"? Гэта натуральна, таму што ў алеі не бывае халестэрыну ў прынцыпе - ён ёсць толькі ў жывёльных тлушчах! "Алей без кансервантаў"… Сапраўды праўда? Але калі ўдумацца, то тэхналогія падрыхтоўкі алею не пакідае нічога, што магло б сапсавацца. Рафінаваны алей - гэта 100% мёртвы прадукт, таму дадаваць туды кансерванты проста няма неабходнасці.
Які бывае алей? Як абраць?
Сланечнікавы алей. Ён найболей распаўсюджаны, але, нажаль, цяпер усё цяжэй знайсці нерафініраваны.
Аліўкавы алей. У продажы вельмі шмат відаў гэтага алею – які ж абраць? "Першы халодны адціск" - гэты самы лепшы, самы карысны алей! Дарэчы, аліўкавы алей даволі дарагі, таму калі бутэлька каштуе менш 100 рублёў, то гэта не чысты аліўкавы, а сумесь незразумела з якім. Цікава паспрабаваць і іншыя алеі. Так, яны досыць дарагія, але і больш карысныя. Такія алеі могуць разнастаіць вашы салаты, надаць ім новы, незвычайны густ.
Звярніце увагу на гарчычны, кедравы, льняны алеі, алеі з грэцкіх арэхаў, гарбузовых, кавуновых семечак, алей насення рыжыка і іншыя. Усе яны вельмі карысныя, утрымоўваюць кучу вітамінаў і пажыўных рэчываў.
Ад куплі якіх алеяў варта ўстрымацца?
Кукурузны алей. Практычна увесь, што прадаецца, з'яўляецца рафінаваным, таму карысці не прынясе
Соевы і рапсавы алей. Вельмі часта такі алей адціскаецца з генетычна мадыфікаванага насення, а на пакаванні гэтага не паказваецца.
Алей "для салатаў" і "алей". Дзіўны алей, ці не праўда? І чаму вытворца не папрацаваў паказаць склад? Наўрад ці такі алей прынясе вам карысць, бо там можа быць практычна ўсё шкоднае, што апісвалася раней!
Калі алей асабліва шкодны?
Самае важнае - алей нельга награваць вышэй 100 градусаў, бо ў гэтым выпадку ўтворыцца акраламід, канцэрагеннае рэчыва. Улічыце, што на патэльні тэмпература алею дасягае аж 250 градусаў, таму смажыць на алеі шкодна! А смажыць на рафінаваным алеі шкодна ўдвая. Натуральна, гэта правіла кажа пра тое, што нельга смажыць у фрыцюры і частавацца па-за домам смажанымі піражкамі і фаст-фудам.
На чым жа смажыць?
Лепш за ўсё смажыць на топленым маслі, прычым, адмыслоўцы рэкамендуюць ператапліваць масла самастойна. А можна прадукты не смажыць, а тушыць, бо тады масла вы дадаеце ў ваду, а не на патэльню, і яго тэмпература не паднімаецца вышэй 100 градусаў.
Карысныя парады
Такім чынам, каб алей даваў карысць, а не шкоду, рэкамендуем:
-Купляйце нерафініріваны алей, лепш за ўсё - халоднага адціску.
- Не "купляйцеся" на рэкламныя выкруты прадаўцоў, бо ім галоўнае - прадаць алей, а не прынесці вам карысць. Уключайце мазгі і памятайце, што прадаўцы - не такія анёлы, якімі парой жадаюць здавацца.
- Не купляйце соевы, кукурузны, рапсавы алей, а таксама алей з невядомым вам складам.
-Для смажання выкарыстоўвайце толькі топленае масла, а раслінны алей пакіньце для салатаў і тушанай гародніны. Хай алей прыносіць вам толькі карысць! Бывайце здаровы!